چراLecch farming??
- بازدهی بالا تا 300 برابر سرمایه اولیه
- سرمایه پایین جهت شروع کارا
- نیاز به حداقل فضا جهت پرورش
- تغذیه ارزان
- پرورش وتکثیر راحت
- حداقل رسیدگی
- تقاضای زیاد بازار
- و...
تشریح انواع زالو
حدود 650 نوع زالو در علم جانورشناسی شناسایی شده اند. زالو ها انواع آبزی دارند که ممکن است در چشمه ساران، جویبارها، حوض ها، استخرها، مرداب ها، باتلاق ها و دریاچه ها زندگی کنند. از طرف دیگر می توانند از انواع دوزیستان یا خاکی باشند ولی از هر نوعی که باشند به رطوبت وابسته اند و توزیع و انتشار آنها به میزان رطوبت زمین و هوا ارتباط دارند. نقطه مشترک دیگر انواع زالو ها در خوی انگلی است. بعضی از زالوهای آبزی از کرم های خاکی و تخم قورباغه ها و انواع دیگری از زالوهای آبزی که قدرت مکندگی چندانی ندارند از کرم های خاکی، لارو و حشره و حتی لجن های آلی کف استخر تغذیه می کنند.
بعضی از آنها به حلزون ها حمله می کنند و بعضی دیگر که آرواره یا دندان ندارند و دارای قدرت گزش نیستند، به بریدگی هایی که خون تازه ای دارند و یا به دور جانورانی که تازه کشته شده اند و خون تازه ای از آنها جریان یافته است جمع می شوند. خون آشامی، صفت مشترک آنها است.
بعضی از انواع زالوهای خون آشام که خشکی زی هستند وارد مجاری بینی و سینوس ها می شوند و آن قدر خون می خورند و باد می کنند که راه فرار از این مجاری برای آنها باقی نمی ماند. زالوهای آبزی، انگل ماهی ها و لاک پشت ها می باشند و معمولا وقتی به میزبان خود می چسبند به سادگی او را رها نمی کنند. زالوی پزشکی نمونه ای از این زالو هاست.
از نظر جانورشناسی زالوها در طبقه بندی خانواده کرم های خاکی جای می گیرند. Hirudo medicinalis یا زالوی پزشکی حدود یک سانتی متر قطر داشته و طول آن به طور میانگین 12 سانتی متر است و بدن زالو حلقه حلقه بوده و از کوتیکول لزج و چسبنده ای پوشیده شده است و در دو انتها و به دو بادکش ختم می شود. دهان در بادکش قدامی قرار دارد و شامل سه ردیف فک به شکل Yمی باشد و بادکش خلفی وظیفه نگهداری و چسبیدن زالو به میزبان را بر عهده دارد. قسمت پشت زالو معمولا سبز تیره و دارای سه نوار قهوه ای رنگ در طرفین می باشد. این حیوانات مغز ندارند و دارای عقده های عصبی (گانگلیون) و مجهز به دستگاه عضلانی پرکار و قوی هستند که از آن برای حرکت و تغذیه استفاده می کنند. زالو ها نسبت به نور، بو، صدا، گرما و ارتعاش و لمس کردن حساس بوده و قادر به درک آنها می باشند.
تغذیه و تولید مثل زالو
زالوها پس از چسبیدن به میزبان، پوست یا مخاط را به وسیله سه آرواره شاخی خود به شکل شکاف سه شاخه می درانند و در کل بادکش دهانی به مثابه یک سیستم ایجاد خلا عمل می کند و خون را به جیب های قابل اتساع قسمت میانی لوله گوارش (چینه دان= crop) پمپاژ کرده و پس از دفع قسمت اعظم آب خون، قسمت غلیظ و متراکم آن در چینه دان زالو باقی می ماند و به آهستگی ظرف چندین ماه گوارش می یابد. شایان ذکر است که زالو در یک وعده غذایی می تواند چندین برابر وزن خود خون بخورد.
همه زالوها، هرمافرودیت (دو جنسی) هستند و علاقه دارند پیش از آن که خود را گشنیده کنند با همدیگر بیامیزند و به این ترتیب که هر کدام مزینه خود را به مادینه دیگری می رساند و سپس هر دو بارور می شوند. تخم ناشی از آمیزش زالوها با یکدیگر به شکل پیله ژله مانندی از زالو جدا شده و به خاک یا سنگ یا کنده های درخت در حاشیه آب می چسبند و پس از مدتی به صورت کرم های ریزی ظاهر می شوند. زالوها پس از یکی دو بار زایمان می میرند.
چگونگی صید زالو
زالو ها معمولا به صورت کلونی حرکات هماهنگی دارند و دسته جمعی از جایی به جای دیگر می روند. آنها بوی خون را دریافت می کنند و اگر زالویی به انسان یا جانوری بچسبد دیگر زالوها نیز متوجه شده و به آن سو هجوم می برند. بهترین راه صید زالو از مرداب ها آن است که صیادان به جای شلوار، جوراب نازک زنانه بلند پوشیده و درون مرداب بروند، آن قدر که تا بالای ران پا در آب فرو روند. سپس با تکان دادن آب، زالو را متوجه حضور خود نمایند. زالوها با استشمام بوی انسان به سمت طعمه آمده و به جوراب می چسبند ولی نمی توانند نیش بزنند در این حالت صیاد بیرون آمده و جوراب را به صورت برعکس از پای خویش بیرون می آورد. جوراب به صورت کیسه ای درآمده و تعداد زیادی از آنها را در بر می گیرد. راه دیگر استفاده از چکمه های بلند و فرو رفتن در مرداب و صید با دست است.
نحوه نگهداری زالو
برای نگهداری سالم زالوها باید آب محل زندگی آنها را یک روز در میان تعویض کرد، چون زالوها با ترشح مواد شیمیایی از جمله آمونیاک، اکسیژن آب را از بین برده و به تدریج خود نیز ضعیف شده و کارآیی خود را از دست می دهند و سرانجام پس از چند روز می میرند. بهتر است از آب کلرینه استفاده نشود و به جای آن از آب مقطر یا آب بدون کلر استفاده نمود. قبل از جابه جایی می بایست دمای آب را کنترل کرده و از تغییر دمای ناگهانی آب تعویضی خودداری کرد. زالو ها به گرما حساسند و نباید دمای آب بیش از 10 درجه سانتی گراد باشد و یا در معرض تابش مستقیم نور خورشید قرار گیرند. غیر از آب زالو را می توان در خاک مرطوب و تمیز که در کیسه های نخی یا کتانی محصور شده باشد نگهداری کرد. درجه حرارت ایده آل برای زالوها 7-4 درجه سانتی گراد می باشد.
تاسیس و بهره برداری مراکز تکثیر و پرورش زالو
پیشگفتار:
بنا به پیشنهاد دفتر نظارت بر « دستورالعمل اجرایی و ضوابط فنی بهداشتی تاسیس وبهره برداری مراکز تکثیر و پرورش زالو »
بهداشت عمومی و به استناد قانون سازمان مصوب ١٣٥٠ و همچنین آئین نامه اجرایی نظارت بهداشتی دامپزشکی مصوب
١٣٩١ کمیسیون تحول اداری سازمان /٠٥/ ١٣٨٧ هیئت وزیران در خرداد ماه سال ١٣٩١ نگارش شد و در جلسه مورخ ١٠ /٩/١٣
١٣٩١ لازم الاجرا است. /٠٦/ به تصویب رسید و از ٠١ « ٩١ دامپزشکی / دستورالعمل ١٣ » با کد
ماده 1 - هدف : تعیین حداقل شرایط و ضوابط فنی بهداشتی و جانمایی تاسیسات مورد نیاز تکثیر و پرورش زالو می باشد.
ماده 2 - دامنه کاربرد : این دستورالعمل در مورد مراکز تکثیر و پرورش زالو به منظور مصارف غیر خوراکی و طبی کاربرد دارد.
ماده 3 - مسئولیت اجراء :مسئولیت اجرای این دستورالعمل بر عهده اداره کل می باشد و دفتر نظارت بر بهداشت عمومی
سازمان مسئول نظارت بر حسن اجرای آن است .
ماده 4 - قوانین و مقررات :
١- قانون سازمان مصوب ١٣٥٠
١٣٨٧ هیئت وزیران /٩/ ٢- آئین نامه اجرایی نظارت بهداشتی دامپزشکی مصوب ١٣
ماده 5 - تعاریف ، واژه ها و اصطلاحات : در این شیوه نامه علاوه بر واژه ها و اصطلاحات تعریف شده در آئین نامه اجرایی
نظارت بهداشتی دامپزشکی مصوب سال ١٣٨٧ ، واژه ها و اصطلاحات زیر نیز به کار می رود.
١- مرکز: مرکز تکثیر و پرورش زالو
٢- سازمان : سازمان دامپزشکی کشور
٣- اداره کل : اداره کل دامپزشکی استان
٤- شبکه دامپزشکی : شبکه دامپزشکی شهرستان
٥- مسئول فنی بهداشتی : شخص واجد شرایطی که با اخذ پروانه مربوط از اداراه کل ، وظیفه کنترل بهداشتی را در مراکز
موضوع این دستورالعمل مطابق شرح وظایف ابلاغی از سوی سازمان بر عهده دارد.
٦- مخزن : هر نوع جایگاهی ( از جنس شیشه ، فایبرگلاس و یا بتنی )که قابلیت شستشو و ضدعفونی را دارا بوده و برای
تکثیر و پرورش زالو استفاده می شود .
ماده 6 - محل و موقعیت مرکز باید دارای شرایط زیر باشد:
١- حوادث طبیعی مانند سیل آن را تهدید ننماید و در مسیر مسیل های شناخته شده نباشد.
٢- در مسیر قنات ، چشمه های تامین آب شرب و مسیر آب شرب روستایی و شهری نباشد .
٣- به راه های ارتباطی جهت حمل ونقل دسترسی داشته باشد.
٤- امکان دسترسی به آب سالم و بهداشتی وجود داشته باشد.
ماده 7 - حداقل ظرفیت در هر سال ١٠٠٠٠٠ ( یکصد هزار ) قطعه بوده و حداکثر آن براساس امکانات و تجهیزات مندرج در این
دستورالعمل محاسبه و تعیین می شود .
ماده 8 - مساحت زمین مورد نیاز حداقل باید دو برابر مساحت زیر بنای آن باشد.
ماده 9 - آب مورد استفاده ( آب شهری و یا آب چاه ) برای تکثیر و پرورش زالو ، باید شرایط مندرج در جدول ١ را دارا باشد .
جدول شماره ( 1) : ویژگی های آب :
ویژگی ها مشخصه مقدار مطلوب
میکروبی
10000MPN/100 ml کلی فرم تام در آب ورودی
100MPN/100 ml کلی فرم در آب محل تکثیر
کلی فرم مدفوعی در 100 میلی لیتر آب ورودی و محل تکثیر باید منفی باشد.
فیزیکی
دما 5 تا 7 درجه سانتی گراد
( نبایستی به بالای 10 درجه سانتی گراد برسد)
شیمیایی
کلسیم 30 تا 140 میلی گرم در لیتر
PH = قلیائیت کل 7
سختی کل براساسکربنات کلسیم 100 تا 400 میلی گرم در لیتر
منیزیم بیشاز 20 میلی گرم در لیتر
0 میلی گرم در لیتر / آهن تام صفر تا 15
آهن دوظرفیتی منفی
0 میلی گرم در لیتر / آهن سه ظرفیتی 5
سولفات کمتر از 500 میلی گرم در لیتر
0 میلی گرم در لیتر / مس در آب های سبک کمتر از 06
0 میلی گرم در لیتر / مس در آب های سخت کمتر از 03
0 میلی گرم در لیتر / کادمیوم در آب های سبک کمتر از 004
0 میلی گرم در لیتر / کادمیوم در آب های سخت کمتر از 003
0 میلی گرم در لیتر / نیکل کمتر از 02
0
میلی گرم در لیتر / روی کمتر از 05
0 میلی گرم در لیتر / کروم کمتر از 03
0 میلی گرم در لیتر / سرب کمتر از 03
0 میلی گرم در لیتر / جیوه کمتر از 0002
0 میلی گرم در لیتر / منگنز صفر تا 15
0 تا 3 میلی گرم در لیتر / فسفر تام 01
فسفر محلول کمتر از 1 میلی گرم در لیتر
0 میلی گرم در لیتر / کلر کمتر از 003
0 میلی گرم در لیتر / هیدروژن سولفوره کمتر از 002
آمونیاک تام کمتر از 2 میلی گرم در لیتر
0 میلی گرم در لیتر / کمتر از 013 (NH آمونیاک غیریونیزه ( 3
0 میلی گرم در لیتر / نیتریت کمتر از 05
0 میلی گرم در لیتر / دی اکسید کربن کمتر از 05
در آب ورودی محل تکثیر می باشد . COD = 10 mg/lit و BOD5 = 1 mg/lit حد مجاز
ماده 10 - آب مصرفی جهت شستشو و ضدعفونی تاسیسات و آشامیدن کارکنان باید دارای شرایط زیر باشد :
١- شرایط آب آشامیدنی را دارا باشد.
٢- با فشار مناسب در تمام محل های مورد نیاز در دسترس باشد.
٣- در مناطقی که احتمال قطع یا کاهش فشار آب وجود دارد ، امکانات کافی برای ذخیره (منبع ذخیره آب) برای استفاده
از آب در مواقع ضروری فراهم باشد.
٤- در تمام ساعات کار، آب گرم بهداشتی با فشار و میزان کافی در دسترس باشد.
ماده 11 - رعایت حریم بهداشتی با اماکن دامی و صنایع وابسته به دام ، عوارض طبیعی و تاسیساتی و مناطق مسکونی به شرح
زیر الزامی است :
١- حریم بهداشتی با اماکن دامی و صنایع وابسته به دام مطابق با جدول شماره ( ٢ ) می باشد.
جدول شماره( 2) : حریم بهداشتی مراکز تکثیر و پرورشزالو :
اماکن دامی و صنایع وابسته به دام مراکز تکثیر و پرورشزالو
اماکن دامی متر
واحدهای پرورش ونگهداری گاو وگاومیش
اصلاح نژادی و تحقیقاتی 500
داشتی ( شیری و گوشتی) و پرواربندی 100
واحدهای پرورشو
نگهداری گوسفند و بز
اصلاح نژادی و تحقیقاتی 500
داشتی و پرواربندی 100
واحدهای پرورش و نگهداری شتر
داشتی و پرواری 100
واحدهای تکثیر، پرورش و سوارکاری اسب و استر
اصلاح نژادی و تحقیقاتی 500
واحدهای تکثیر و پرورشاسب و استر و نگهداری سیلمی 100
کانون های سوار کاری و پرورشگاه ها و واحدهای تربیت اسب 100
حیوانات پوستی وآزمایشگاهی
خرگوش، نوتریا ، چین چیلا و حیوانات آزمایشگاهی
سمور( خز) ،و ایلتیس( پلی کت) وروباه100
سگ و گربه 100
مراکز پروش ماکیان
( مرغ و خروس)
لاین 1000
اجداد 500
مادر ، پولت ، تخمگذار و گوشتی 100
مراکز تکثیر و پرورشآبزیان 100
سایر ماکیان مادر و پرورشی 100
پرندگان زینتی 100
زنبورعسل
تکثیر و پرورش ملکه 100
زنبورداری -
میادین دام عرضه و کشتاری 100
صنایع وابسته به دام
کارخانجات جوجه کشی 100
خوراک دام ، طیور و آبزیان 100
کارخانجات تبدیل ضایعات 100
کشتارگاه دام و طیور 100
سردخانه مواد پروتئینی 100
کارگاه های فرآوری وبسته بندی فرآورده های خام دامی 100
تبصره ( 1) : باتوجه به اینکه فواصل مندرج در جدول فوق به صورت تأسیسات به تأسیسات (آخرین تأسیسات واحد با
اولین تأسیسات واحد دیگر ) محاسبه می گردد لذا هر گونه توسعه در واحد بایستی ضمن رعایت فواصل فوق الاشاره،
با هماهنگی قبلی و موافقت اداره کل انجام پذیرد .
تبصره ( 2) : در صورت وجود عوارضطبیعی از قبیل تپه،کوه،دره،جنگل،رودخانه و غیره که محدودیت تردد ایجاد
می کنند و یا در صورت درخت کاری به عمق ٦ متر و کاشت درخت حداقل در ٣ ردیف،فواصل مندرج در جدول فوق
می تواند حداکثر تا ٢٠ ( بیست) در صد کاهش یابد.
تبصره ( 3) : در استان های مازندران،گیلان،گلستان و مناطق اقلیمی مشابه در صورت ضرورت و بنا به نظر کمیسیون
استانی ، فواصل مندرج در جداول فوق را می توان حداکثر تا ١٠ درصد کاهش داد .
تبصره ( 4) : فواصل مندرج در جدول شماره ( ٢ ) شامل هیچگونه تخفیف و تعدیل دیگری نمی شود .
٢- رعایت فاصله با سکونت گاه ها (استان،شهرستان،شهر و روستا)،دریا،رودخانه،پارک،تالاب،دریاچه،چاه های آب شرب و
قنوات،برابرحریم تعیین شده از سوی سازمان حفاظت محیط زیست الزامی می باشد.
تبصره ( 5) : تکثیر و پرورش زالو در واحدهای آپارتمانی و منازل مسکونی ممنوع می باشد .
٣- مراکز تکثیر و پرورش زالو در سطح ٢ مراکز پرورش دام ( اماکن دامی ) و صنایع وابسته به دام طبقه بندی می شوند
١٣٨٨ ( ضوابط و /٦/ و رعایت حریم بهداشتی با واحدهای صنعتی و خدماتی برابر دستورالعمل اجرایی ٤٦٣٨ /د - ٢٢
معیارهای استقرار اماکن دامی و صنایع وابسته به دام ) الزامی است.
٤- فاصله با جاده (اتوبان،بزرگراه،اصلی و فرعی ) و نیز با فرودگاه ( بین المللی و منطقه ای )،حریم تعیین شده از سوی
وزارت راه و شهرسازی ملاک عمل می باشد .
ماده 12 - طرح و نقشه ساختمان ، تاسیسات و مشخصات دستگاه ها باید توسط متقاضی متناسب با ظرفیت و براساس اصول
عملیات صحیح پرورش ) و امنیت زیستی به نحوی تهیه و ارایه شود که علاوه بر ) GHP، ( عملیات صحیح تولید ) GMP
تامین میزان فضاهای لازم ، شامل تاسیسات اصلی و جنبی با مشخصات زیر باشد:
١- سالن تکثیر (انکوباسیون) : مساحت این سالن که برای استقرار مخازن تکثیر و پرورش زالو استفاده می شود ، باید متناسب
با ظرفیت واحد باشد.
٢- سالن پرورش : پس از تکثیر زالو ،لاروهای تولید شده به مخازن موجود که در مجاورت سالن تکثیر احداث می گردد ،
منتقل می شوند.
تبصره ( 1) : در سیستم باز احداث استخر برای تکثیر و پرورش بلامانع است .
٣- سالن پرورش و تکثیر جلبک که در مجاورت سالن پرورش و تکثیر زالو با ارتباط غیر مستقیم ( دریچه ) با آن احداث
می شود .
تبصره ( 2) : حداقل مساحت مورد نیاز ١٢ متر مربع می باشد .
تبصره ( 3) : در صورت تامین غذا ( جلبلک ) از مراکز تولید مورد تایید سازمان ، نیاز به احداث این واحد نمی باشد .
٧
ماده 13 - مخازن تکثیر و پرورش زالو باید دارای ویژگی ها و شرایط زیر باشند :
١- از جنس بتن ، شیشه ( آکواریوم ) و یا فایبر گلاس و به شکل مستطیل باشند.
٢- قابلیت شستشو و ضدعفونی کردن را دارا بوده و مجهز به کانال یا لوله آبرسان مستقل اختصاصی،زهکش عمومی و
مجرای تخلیه آب باشند .
٣- هر مخزن بایستی جهت پیشگیری از بیماری ها و درصورت نیاز عملیات درمانی دارای ورودی و خروجی جداگانه ای
باشد.
٢ درصد باشد . / ٤- شیب کف استخر ٥
ماده 14 - کانال ها و شبکه های ورودی و خروجی آب باید دارای شرایط ذیل باشند :
١- شبکه های آبرسانی باید آب مورد نیاز هریک از بخش های تولید را با کیفیت مناسب تامین کند .
٢- کانال ورودی آب در مناطقی که محل گذر مردم یا مسافرین و یا عبور و مرور دام و نیز خطر ریزش کوه است ، بایستی
سرپوشیده باشد.
٣- کانال ها،لوله های انتقال آب و همچنین شیرها از جنس مناسب باشد تا در اثر تماس مستمر با آب دچار خوردگی و
زنگ زدگی نشوند .
٤- شبکه تخلیه آب باید به صورت کانال های سیمانی برای جمع آوری آب خروجی از کلیه بخش ها طراحی شوند.
ماده 15 - تاسیسات مرکز تکثیر و پرورش زالو باید دارای شرایط و ضوابط بهداشتی زیر باشند :
١- سامانه تهویه به شکلی طراحی شود که جهت گردش هوا از قسمت خروج زالو به سمت قسمت دریافت ( از انتها به ابتدا )
باشد .
٨٦ باشد . /٤/٢٤ -٤٤/ ٢- رعایت سایر شرایط و ضوابط بهداشتی تاسیسات باید مطابق بخشنامه ٢١٣٨١
ماده 16 - تجهیزات و وسایل مورد نیاز مرکز باید دارای شرایط و ضوابط بهداشتی زیر باشند :
١- به شکلی طراحی و ساخته شده باشند که تمام سطوح آن ها به راحتی قابل تمیز کردن و ضدعفونی باشد.
٢- روشویی ها باید مجهز به شیر هایی باشند که بدون دخالت دست باز و بسته شوند.
٣- درکنار هر روشویی وجود صابون مایع،حوله کاغذی یک بار مصرف و ماده ضدعفونی کننده مناسب وهمچنین سطل زباله
درب دار ضروری می باشد.
٤- مرکز باید دارای سطل های مناسب درب دار برای جمع آوری ضایعات باشد.
٥- کلیه اتصالات ثابت روی دیوارها مانند لوله های آب و کابل های برق باید دارای فاصله مناسب از دیوار یا کف بوده به
شکلی که قسمت های پشتی آنها به راحتی تمیز شده و از تجمع مواد جلوگیری شود .
ماده 17 - مساحت تاسیسات جنبی باید حداقل یک پنجم تا یک هفتم تاسیسات اصلی باشد و شامل ساختمان اداری و کارگری،
رختکن،سرویس های بهداشتی، انبار خوراک و لوازم ، نمازخانه و سالن غذا خوری می باشند.
ماده 18 - تاسیسات جنبی مرکز باید دارای شرایط و ضوابط بهداشتی به شرح زیر باشند :
١- احداث رختکن و سرویس های بهداشتی در مبادی ورودی مرکز ضروری است.
٢- درصورت به کارگیری کارکنان خانم و آقا، ایجاد رختکن های اختصاصی الزامی است .
٨
٣- رختکن باید به نحوی طراحی شود که برای هر کارگر حداقل دو جایگاه کمد (یک کمد برای لباس کار و یک کمد برای
لباس شخصی) پیش بینی شود .
٤- سرویس بهداشتی باید مجهز به امکانات لازم برای شستشو و ضدعفونی دست ها باشند و فاضلاب آن به رودخانه و
همچنین مخازن نفوذ نداشته باشد.
٥- سرویس بهداشتی باید دارای نور کافی و تهویه مناسب بوده و به سالن های تکثیر و پرورش راه نداشته باشد و دارای
روشویی هایی مجهز به آب سرد و گرم،صابون مایع،حوله کاغذی یک بار مصرف بوده و یک سطل درب دار باشد .
٦- در صورتی که غذای زالو از بیرون از مرکز تامین می شود ، انبار خوراک باید در نزدیکی درب ورودی مرکز باشد تا از تردد
اضافی خودرو در مرکز جلوگیری شود.
٧- انبارخوراک باید طوری ساخته شود که از نظر کنترل رطوبت،دما،مبارزه با جوندگان وحشرات موذی دارای امکانات مناسب
بوده و مجهز به پالت (محکم، مناسب و قابل شستشو و ضدعفونی) جهت نگهداری خوراک باشد.
٨- در صورتی که غذای زالو در مرکز آماده می شود احداث اتاق آماده سازی خوراک با حداقل مساحت ٢٠ متر مربع برای
استقرار دستگاه های میکسر ( مخلوط کن ) و پلت زن در مجاورت انبار خوراک الزامی است.
٩- احداث انبار لوازم به منظور نگهداری لوازم جنبی مرکز الزامی است . این انبار باید دارای قفسه های اختصاصی و یا
امکانات لازم بری نگهداری دارو ، مواد شیمیایی ، سموم و ضدعفونی های مجاز ، به صورت کاملا مجزا باشد .
١٠ - ساختمان اداری باید در نزدیکی درب ورودی مرکز ایجاد شود .
١١ - مرکز بایستی دارای چاه تلفات برای معدوم کردن تلفات و یا امکانات لازم برای انتقال بهداشتی ضایعات به مراکز مجاز
باشد. چاه تلفات باید در دورترین نقطه مرکز به سمت درب ورودی/ خروجی احداث شوند.
١٢ - احداث حوضچه/ داکت ضد عفونی در محل ورودی مرکز برای ضدعفونی چرخ های اتومبیل ضروری است .
١٣ - در ورودی به محوطه مخازن تکثیر و پرورش، حوضچه های ضدعفونی چکمه پرسنل و روشویی برای شستشو و
ضدعفونی دست ها باید تعبیه شوند.
١٤ - موتورخانه بایستی در خارج از تأسیسات احداث و تمهیدات لازم به منظور جلوگیری از امکان نشت و خروج روغن و سایر
آلاینده های نفتی از موتورخانه به آب پیرامون در نظر گرفته شود.
١٥ - محصور بودن مرکز به منظور کنترل ورود و خروج افراد و جلوگیری از ورود حیوانات و افراد متفرقه با نصب علائم
اخطار دهنده و تعیین منطقه ممنوعه الزامی است.
١٦ - کف، دیوار و سقف تاسیسات ( رختکن ، سرویس های بهداشتی و انبارها ) باید قابل شستشو و ضدعفونی کردن باشند.
١٧ - مرکز باید نیروی برق مورد نیاز خود را از شبکه سراسری و یا از نیروگاه( ژنراتور ) اختصاصی حداقل برابر با ظرفیت مورد
نیاز تامین نماید.
١٨ - در صورت عدم استفاده از شبکه برق سراسری باید محلی به عنوان نیروگاه برای استقرار ژنراتور اختصاصی در نظر گرفته
شود .
١٩ - محلی برای نصب مولد برق اضطراری به منظور تولید برق مورد نیاز، متناسب با نیاز تجهیزات برقی که در مواقع قطع
برق شبکه و یا خرابی نیروگاه اختصاصی استفاده از آن ها ضروری می باشد ، باید در نظر گرفته شود .
ماده 19 - در صورت استفاده از سیستم باز، ارائه طرح فنی در خصوص عدم آلودگی های زیست محیطی و درمان آب خروجی
بایستی انجام شود .
ماده 20 - تغذیه زالو با ضایعات کشتارگاهی و خون حیوانات دیگر ممنوع است .
ماده 21 - استفاده از جلبلک،حلزون و مواد غذایی بدون پایه خون بلامانع است .
ماده 22 - زالو ها بایستی سابقه خونخواری نداشته باشند .
ماده 23 - تهیه زالو های مولد ( بالغین ) از طبیعت یا مراکز دیگر مجاز می باشد .
ماده 24 - قبل از استفاده از مخازن باید از وضعیت بهداشت مناسب و ضد عفونی آن ها اطمینان کامل حاصل شود.
ماده 25 - برای جلوگیری از فرار زالوها باید محیط سطح مخزن توسط توری پوشیده شود.
١٣٨٩/١٢/ ٤٣ مورخ ١٨ / ماده 26 - صدور پروانه های بهداشتی تاسیس وبهره برداری برابر مفاد دستورالعمل شماره ٩٤٠١٥ ١٣٨٩ ) سازمان می باشد . /٤٣/ ( کد ٠٣
